Israel nằm ở khu vực Trung đông dọc theo bờ đông Địa Trung Hải,là một phần của cầu lục địa nối 3 châu lục:Châu Á , Châu Âu và châu Phi. Nền văn hóa Israel rất đa dạng, phong phú, phản ánh một xã hội gồm nhiều cộng đồng người nhập cư từ hơn 70 quốc gia với những đặc điểm văn hóa khác biệt của mỗi cộng đồng.

I. ISRAEL - TÓM LƯỢC VỀ ĐỊA LÝ, DÂN SỐ, KINH TẾ, XÃ HỘI

1. Vị trí địa lý tự nhiên

Israel  nằm ở khu vực Trung đông dọc theo bờ đông Địa Trung Hải,là một phần của cầu lục địa nối 3 châu lục:Châu Á , Châu Âu  và châu Phi ; phía Bắc giáp Li Băng, phía đông bắc giáp Xiri, phía Đông giáp Gioóc Đa Ni, phía Nam và Tây Nam giáp biển Đỏ và Ai Cập, phía Tây giáp  Địa Trung Hải.                                                                    

2. Đặc điểm địa lý

• Diện tích: khoảng 22.000 km2  (tương đương với diện tích tỉnh Nghệ An,hoăc bằng 1/15 diện tích Việt Nam).
•  Là dải đất dài và hẹp: Chiều dài khoảng 470km (đi ô tô hết khoảng 6 giờ)
• Nơi rộng nhất khoảng 135km (đi ô tô hết khoảng 90 phút).
•  Địa hình rất đa dạng:

+  Cao nguyên rừng rậm

+  Thung lũng phì nhiêu

+  Núi đồi sa mạc

+  Đồng bằng ven biển

+  Biển Chết – nơi thấp nhất của trái đất.

                +  Một nửa lãnh thổ là đất bán sa mạc.

3. Khí hậu:

• Ôn hòa; Riêng vùng xa mạc phía nam và đông : nóng và khô.
• Nhiệt độ trung bình tháng 1: 6-18 độ C, tháng 8: 24-36độ C .
•  Mùa mưa kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4, lượng mưa hàng năm dao động từ   500 – 1250 mm (ở miền Bắc) và dưới 25mm ở miền Nam (trong khi ở Việt Nam là 2000mm).
•  Khí hậu đa dạng:

          -Vùng đồng bằng ven biển có mùa hè nóng, ẩm và mùa đông          nhiều mưa mát mẻ.

          - Vùng đồi núi có mùa hè oi bức, khô và mùa đông khá lạnh, có mưa và đôi khi cả tuyết rơi.

          - Vùng thung lũng Jordan với mùa hè nóng bức, khô và mùa đông dễ chịu.

          - Vùng miền Nam có khí hậu bán sa mạc quanh năm, ngày nóng, đêm lạnh.

          Do đăc điểm đa dạng về khí hậu , Israel có hệ động thực vật rất phong phú với hơn 500 loài chim, 100 loài thú, 80 loài bò sát và gần 3000 loài cây cỏ. Ở  Israel có khoảng 150 khu bảo tồn thiên nhiên.

4. Nước:

• Rất khan hiếm.
•  Các nguồn nước hiện có luôn được cố gắng sử dụng một cách hiệu quả nhất, những nguồn   nước mới không ngừng được tìm kiếm.
•  Các nguồn nước sạch của Israel được đưa về một mạng lưới điều phối nước chung của quốc gia. Hệ thống đường nước quốc gia được xây dựng để đưa nước từ miền Bắc và miền Trung xuống miền Nam.
•  Nhiều dự án cấp nước sạch đang được triển khai như làm mưa nhân tạo, tái sử dụng nước thải và khử mặn nước biển.

5. Dân số :

• Số dân : khoảng 7,4 triệu người (nhỏ hơn  1/10 dân số Việt Nam)
• Dân tộc:  Người Do Thái chiếm khoảng 80,1% dân số, còn lại là những cộng đồng khác,chủ yếu là Ả-rập.
•  Khoảng  92%  dân số sống ở các khu đô thị;
•  Dân số nông thôn chủ yếu sống trong các Kibbutz hoặc Moshav.

 6. Ngôn ngữ chính : Tiếng  Do Thái(Hebrew);tiếng Arập và tiếng    Anh cũng được sử dụng.

   7. Tôn giáo :

• Đạo Do Thái: chiếm 80,1%
• Đạo Hồi : chiếm 14,6%
• Đạo Thiên chúa: chiếm 2,1%
• Các tôn giáo khác: 3,2%

 8. Kinh tế

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu người là 28.900USD năm 2009-gấp khoảng 24 lần so với Việt Nam.

•  Công nghiệp: tập trung vào các ngành công nghiệp có hàm lượng giá trị gia tăng cao và chủ yếu dựa trên các thành tựu khoa học công nghệ trong các lĩnh vực như điện tử, công nghệ  nông nghiệp, viễn thông, phần cứng và phần mềm vi tính, năng lượng mặt trời, chế biến thực phẩm và mỹ phẩm.

• Nông nghiệp: đạt được nhiều thành tựu rực rỡ. Đây là kết quả của cuộc chiến lâu dài vượt qua các điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt, nước khan hiếm, đất đai cằn cỗi.
•  Hiện nông nghiệp chiếm 2,4% GNP và 2% kim ngạch xuất khẩu. Nông nghiệp Israel đáp ứng 93% nhu cầu nội địa.
• Xuất khẩu:kim cương đã chế tác, thiết bị công nghệ cao, vũ khí,phần mềm , phần cứng tin học,hóa chất, dệt may…
• Nhập khẩu:dầu thô,kim cương thô,nguyên liệu ,thiết bị quân sự, ngũ cốc,cà phê,…
• Bạn hàng chính: Mỹ, Bỉ, Đức, Anh,Thụy sỹ, Ý, Hồng kông…

9. Tiền tệ

   Đơn vị tiền tệ của Israel hiện nay là Shekel.

      1 sheekel tương đương:3,8USD

10. Hệ thống giao thông vận tải:

Giao thông Israel rất phát triển, và liên tục được nâng cấp để đáp ứng nhu cầu tăng dân số, các yếu tố chính trị, du lịch, các lực lượng Quốc phòng.

1. Đường cao tốc:

Israel có một mạng lưới đường bộ cao cấp trải rộngtrên 18.096km đường giao thông, trong đó có 230km được phân loại như đường cao tốc. Việc mở rộng mạng lưới toàn quốc.

2. Dịch vụ xe buýt:

Xe buýt là hình thức chính của đất nước giao thông công cộng. Trong năm 2009, có 16 công ty điều hành xe buýt cho giao thông công cộng, tổng cộng 5.939 xe buýt và 8.470 trình điều khiển đã chuyên chở 654 triệu lượt hành khách.

Trạm xe buýt ở Israel, trừ các điểm dừng xe buýt độc lập, có hai loại: thiết bị đầu cuối (masof, pl mesofim) và các trạm trung tâm (tahana merkazit). Mỗi thiết bị đầu cuối phục vụ một số (thường là hơn một chục) tuyến đường, trong khi một nhà ga trung tâm có thể phục vụ trên một trăm tuyến xe buýt. Bến xe Trung tâm Tel Aviv là nha ga xe buýt lớn nhất thế giới.

Israel cúng có  xe taxi chia sẻ dịch vụ, do một số công ty tư nhân, tùy theo vị trí, ngoài các dịch vụ taxi thường xuyên.

c)Đường sắt:

Nhiều tuyến đường sắt của Israel đã được xây dựng trước khi thành lập của nhà nước trong thời Ottoman và Anh cai trị. Bắt đầu từ giữa những năm 1960, đường sắt phát triển trì trệ, và một số ngành (đặc biệt là, các thung lũng Jezreel đường sắt và đường sắt Đông) đã bị bỏ hoàn toàn. Phát triển khởi động lại vào những năm 1990, đường sắt năm 1993 báo hiệu một kỷ nguyên mới của phát triển đường sắt. Đường được xây dựng vào những năm 2000 bao gồm đường sắt tốc độ cao đến Jerusalem, một phần mở rộng của đường sắt ven biển trực tiếp từ Tel Aviv đến Ashdod qua miền bắc Shephelah, và một đường thẳng từ Ashkelon Beersheba qua Sderot, Netivot và Ofakim.

dĐường sắt, tàu điện ngầm

Hai hệ thống đường sắt nhẹ đang trong giai đoạn lập kế hoạch nâng cao hoặc được xây dựng tại Israel - một ở Tel Aviv và một ở Jerusalem.

Ở Haifa cũng có tàu điện ngầm, được gọi là Carmelit. Nó được liệt kê trong  Guinness World Rcords là hệ thống tầu điện ngầm ngắn nhất thế giới.

e)Cáp xe hơi:

Cáp treo cũng là một định hướng giao thông công cộng được phát triển ở Israel.

f)Vận tải hàng không:

Năm 2010, Israel đã có 48 sân bay , lớn nhất và nổi tiếng nhất là sân bay Quốc tế Ben Gurion (TLV) nằm ở gần Tel Aviv.

Hãng hàng không lớn nhất của Israel là El Al Israel Airlines. Từ Israel có các chuyến bay đi du lịch đến Bắc Mỹ, Châu Âu, các vùng Viễn Đông, và các nước láng giềng trong khu vực Trung Đông. Có chuyến bay nội địa là khá phổ biến ở Israel, đặc biệt là giữa Tel Aviv và Haifa, và phía nam của thành phố Eilat.

Ngoài ra còn có các sân bay có đường băng trải nhựa, không trải nhựa, sân bay trực thăng và các cảng biển.

11. Quan hệ ngoại giao với Việt nam :

Ixrael và Việt Nam lập quan hệ ngoại giao ngày 12 tháng 7 năm 1993.

• Ixrael  và Việt Nam lập quan hệ ngoại giao ngày 12 tháng 7 năm 1993.
•  Ixrael mở Đại sứ quán tại Hà Nội tháng 12 năm 1993.Việt Nam cũng     đã có Đại sứ quán tại Tel Aviv.
• Các hiệp định đã ký kết giữa  hai nước:

   + Hiệp định khung về hợp tác kinh tế,nông nghiệp, thương mại,khoa học-kỹ thuật;

    +  Hiệp định hợp tác Hải quan, du lịch, Nông nghiệp ;

    + Hiệp định Thương mại; +  Hiệp định hợp tácVăn hóa;

    + Hiệp định h ợp tácVận tả hàng không .

 II. PHONG TỤC TẬP QUÁN VÀ ĐẶC ĐIỂM   SINH HOẠT CỦA NGƯỜI ISRAEL

1- Văn hóa

• Nền văn hóa Israel rất đa dạng, phong phú, phản ánh một xã hội gồm nhiều cộng đồng người nhập cư từ hơn 70 quốc gia với những đặc điểm văn hóa khác biệt của mỗi cộng đồng ;   
• Trong khi vẫn phấn đấu cho một bản sắc dân tộc riêng của mình.
•  Các ngành nghệ thuật của Israel cũng đa dạng, đáp ứng mọi nhu cầu và sở thích.

2. Phong tục tập quán, sinh hoạt:

• Người dân Israel mến khách, thân thiện, có thể dễ dàng bắt chuyện, kết bạn với họ.
•  Người chủ Do Thái đối xử với lao động nhập cư sòng phẳng, lịch sự.
•  Người Israel nổi tiếng về giờ giấc làm việc và tuân thủ những quy định chung.
•   (Tất cả người dân Israel (nam & nữ) đều đi nghĩa vụ quân sự (nam: 3 năm, nữ: 2 năm) cho nên họ sống và làm việc có kỷ luật và tuân thủ giờ giấc kỷ luật của quân đội)
• Trong công việc, người Israel  làm hết mình và sẵn sàng làm việc quên giờ giấc.
•  Ở nông thôn, người Israel sống và làm việc theo 2 mô hình sản xuât cộng đồng là Kibbutz và Moshav .
• Mô hình Kibbutz  có nhiều điểm tương đồng ,nhưng ở trình độ cao, hiện đại hơn  mô hình Hợp tác xã ở Việt Nam.
• Israel nghỉ chiều thứ sáu và ngày thứ bảy hàng tuần. Chủ nhật vẫn đi làm bình thường  (Chủ nhật là ngày đầu tuần).
•  Lễ Shabbat truyền thống của người Do Thái:

  +  Được bắt đầu vào thời điểm mặt trời lặn của ngày thứ 6 đến sáng chủ nhật;

  +  Đánh dấu sau 6 ngày làm việc cực nhọc là một kỳ nghỉ ngơi thư giãn hoàn toàn.

   + Shabbat theo tiếng Do thái có nghĩa là “nghỉ ngơi”, được coi là thánh lễ của người Do Thái.

•  Vào ngày Shabbat, phụ nữ thường nấu các món ăn truyền thống như bánh mì, thịt cừu, bơ và pho mát. Theo phong tục, người Do Thái không ăn thịt lợn .Chiều thứ 6, đường phố vắng tanh, mọi người đều về nhà để chuẩn bị một bữa tối linh đình cho gia đình.
•  Các cửa hàng, siêu thị, công sở đều đóng cửa, thậm chí các phương tiệngiao thông công cộng cũng ngưng hoạt động.

• Theo phong tục, người Israel thường ở nhà nghỉ ngơi, thư giãn, đọc sách, đi thăm người thân,  hoặc bạn bè, đi du lịch nhân ngày Shabbat.
• Thanh niên thì tận dụng những ngày Shabbat

   để đi ra biển hoặc khám phá những thành phố mới.

•  Với những người lần đầu đến Israel cần lưu ý: Muốn mua sắm hay đi chơi đều phải chuẩn bị  từ đầu hoặc giữa tuần.

• Người Israel thường thích nói to, hay tranh luận và bảo vệ quan điểm của mình tới cùng. Cho nên, nếu thấy hai người khoa chân múa tay và nói oang oang ngoài phố thì đó cũng là cách nói chuyện bình thường của người Israel. 
•  Đàn ông Israel không có thói quen tụ tập tại quán bar sau giờ làm việc, trừ những ngày cuối tuần. Hầu hết đều trở về nhà, giúp đỡ vợ những công việc gia đình, xem tivi, đọc sách và nghỉ ngơi.
•   Người Israel chắt chiu trong cuộc sống thường ngày nhưng bù lại họ có niềm đam mê du lịch và được xem là dân tộc đi du lịch nhiều nhất thế giới.
•  Tham gia quân đội cũng là cách các chàng trai, cô gái Israel có được một khoản thu kha khá.
•  Sau 3 năm tại ngũ, họ sẽ dùng số tiền tiết kiệm được để đi du lịch hoặc đăng ký học tại một  trường đại học nào đó.

• Dòng máu Do thái được quan niệm duy trì và gìn giữ qua người mẹ, chứ không phải người cha. Nếu một phụ nữ Do thái lấy chồng ngoại đạo, con của họ mặc nhiên được công nhận là gốc Do thái. Nhưng nếu một người đàn ông lấy vợ ngoại đạo, con của họ sẽ phải chờ tới 18 tuổi và xin cải đạo Do thái mới được gia nhập cộng đồng.

III. QUYỀN LỢI, CHẾ ĐỘ CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG NƯỚC NGOÀI TẠI ISRAEL

1. Hợp đồng lao động

• NLĐ đươc ký hợp đồng lao động và giữ một bản copy bằng ngôn ngữ mà họ hiểu được.
• Các thông tin phải có trong HĐLĐ:

  -Miêu tả công việc,        - Chi tiết tiền lương,

  - Chi tiết các khoản khấu trừ lương,

  - Chi tiết các khoản đóng góp của các bên cho lợi ích xã hội,

  - Ngày bắt đầu làm việc, khoảng thời gian làm việc,

  - Giờ làm việc bình thường và ngày nghỉ cuối tuần,

  -Các kỳ nghỉ,lễ hội,nghỉ ốm, bảo hiểm y tế, cung cấp nhà ở…

2. Công việc :

   + Trồng rau, trồng cây ăn quả, trồng hoa;

   + Chăn nuôi gia cầm, gia súc lấy thịt và sữa

3. Tiền lương:

 a- Lương cơ bản : 3850,18 shekel/tháng/ 208giờ;  hay 18,5 shekel/giờ, tương đương 4,86USD/giờ.

 b- Tiền làm thêm giờ:

Theo quy định của luật pháp:

 + Làm thêm từ 1-2 giờ trong ngày làm việc bình thường: lương cơ bản :18,5 x1,25 = 23,125 shekel/giờ

 +Làm thêm từ giờ thứ 3 trở đi trong ngày làm việc bình thường,hoặc làm việc vào ngày lễ, ngày nghỉ hàng tuần theo quy định: lương cơ bản được hưởng:    18,5 x1,5 =27,75shekel/giờ

-Thưc tế:Tùy điều kiên từng trang trại, chủ sử dụng thường công bố và thỏa thuận trả cao hơn lương cơ bản 2-3 Shekel/giờ cho 1 đến 2giờ làm thêm đầu và 3-6 Shekel/giờ cho giờ làm thêm thứ 3 trở đi hoặc làm vào ngày nghỉ thứ 7 hàng tuần.

C- Thanh toán lương:

• Tiền lương sẽ được thanh toán bằng tiền mặt,hoặc séc,hoặc chuyển khoản qua ngân hàng được ủy quyền( vào ngày thứ 9 hàng tháng).
• Khi có sự thỏa thuận giữa doanh nghiệp Việt Nam với ngân hàng đươc ủy quyền, NLĐ và đối tác ISRAEL,có thể thực hiện theo cách:

  - NLĐ nhận một phần tiền lương từ chủ sử dụng để chi tiêu tại chỗ;

 - Phần còn lại được chuyển vào tài khoản của doanh nghiệp mở tại ngân hàng để chuyển về gia đình NLĐ, hoăc chủ chuyển về tài khoản của NLĐ .

4. Phụ cấp đi lại :

Nếu NLĐ Ở xa nơi làm việc, có nhu cầu vận chuyển đến nơi làm việc mà chủ sử dụng không bố trí phương tiện đưa đón, thì được chủ sử dụng thanh toán phụ cấp đi lại tối đa 21,14 shekel/ngày,hoặc vé xe bus trả trước,tùy theo cái nào thấp hơn. Trong thực tế,nơi ở hầu hết gần ,NLĐ đi bộ đến nơi làm việc.

5. Tiền phục hồi sức khỏe: NLĐ Làm việc tối thiểu 1 năm sẽ được hưởng mỗi năm 1 lần tiền phục hồi sức khỏe:

 -Năm thứ nhất : 318 shekel/ngày x 5 ngày

 - Năm thứ hai và năm thứ ba :318 shekel/ngày x 6 ngày

 - Năm thứ tư đến năm thứ 10 : 318 shekel/ngày x 7 ngày

    Khoản tiền này được trả 1 lần trong năm ( khoảng giữa tháng 6 và tháng 9 ).

6. Nghỉ cuối tuần, nghỉ lễ,nghỉ phép

a- Nghỉ cuối tuần:NLĐ  được nghỉ  thứ bảy).

\b- Nghỉ phép:

 -  4 năm đầu :14 ngày/năm;

 - Năm thứ 5 : 16 ngày / năm;

 - Lưu ý: Số ngày nghỉ nêu trên được tính theo lịch (tức là gồm cả ngày nghỉ cuối tuần). Vì vậy , trong năm đầu tiên thực tế với người làm việc 5 ngày/tuần sẽ có 10 ngày nghỉ, người làm việc 6 ngày /tuần sẽ có 12 ngày nghỉ .

 7.Nghỉ ốm :

• Được chăm sóc y tế miễn phí khi ốm đau, tai nạn trong suốt thời gian thực hiện hợp đồng, bất kể là trong hay ngoài giờ làm việc, kể cả trong thời gian nghỉ lễ tết.

• Nếu nghỉ ốm phải có giấy xác nhận của bác sĩ do chủ sử dụng chỉ định. Thời gian nghỉ ốm kể từ ngày nghỉ thứ 2 sẽ được hưởng 37,5% lương ngày và từ ngày nghỉ thứ 4 được hưởng 75% lương ngày.
•  Các chi phí liên quan đến việc chữa trị y tế sẽ do bảo hiểm thanh toán.

8. Chỗ ở :

• Chủ lao động cung cấp chỗ ở hợp vệ sinh, phù hợp với từng điều kiện thời tiết. Tiền ở được khấu trừ vào lương của người lao động. Thông thường khấu trừ từ 230 – 260 NIS (khoảng 59 – 67 USD) mỗi tháng, tuỳ quy định ở từng khu vực lãnh thổ ở Israel.

9. Ăn uống :

Người lao động tự túc tiền ăn (khoảng 70 – 100USD/tháng) và tự nấu ăn . Chủ cung cấp các dụng cụ nấu nướng. Một số chủ có thế cung cấp miễn phí 15kg gạo/tháng.

 10. Bồi thường thôi việc :

• NLĐ đã có thời gian làm việc cho môt chủ sử dụng 1 năm trở lên, khi bị sa thải sẽ được bồi thường thôi việc .
• Mức bồi thường : 1 tháng lương cho mỗi năm làm việc.